هدیه روز عشق(اسپندارمذگان/ولنتاین)

مگذار که عشق، به عادت دوست داشتن تبدیل شود!

مگذار که حتی آب دادن گل‌های باغچه، به عادت آب دادن گل‌های باغچه بدل شود!

عشق، عادت به دوست داشتن و سخت دوست داشتن دیگری نیست؛

پیوسته نو کردن خواستنی‌ست که خود پیوسته، خواهان نو شدن است و دگرگون شدن.  نادر ابراهیمی

 

مهر و عشق، هدیه ای ست از جانب پروردگار مهربان تا اعجاز زندگی را لمس کنیم و در لطافت سحرآمیزش، آرام گیریم.

نباید که این موهبت گرانقدر، با روزمرگی ها غبار عادت گیرد. باید که همواره تازه نگاهش داریم، با لبخندی، با سلامی دوباره، با نگاهی از سر شوق یا با هدیه ای از عمق جان. ولنتاین فرنگی یا اسپندارمذگان ایرانی، هر دو مغتنم اند برای هدیه دادن و در اصل هر دمی غنیمت است برای نشان دادن احساسی که به عزیزی داریم. هر امکانی برای دوست داشتن دیگران، گرانبهاست و چه خوبند مناسبتهایی که بهانه ای می سازند تا بزرگی عشق را به یاد آوریم و تازه سازیم.

اما داستان این مناسبتها چیست و چه آداب و رسومی دارند؟

روز عشق

روز عشق، روز عشاق یا روز ولنتاین در فرهنگ مدرن غربی روز ابراز عشق است که هر سال در روز ۱۴ فوریه (۲۵ بهمن و بعضی سال‌ها ۲۶ بهمن) برگزار می‌شود. سابقه تاریخی روز ولنتاین به جشنی که به افتخار قدیس والنتین در کلیساهای کاتولیک برگزار می‌شد، بازمی‌گردد و برگرفته از سنن روم باستان و مسیحیت است.

ابراز عشق معمولاً با فرستادن کارت ولنتاین یا گل سرخ انجام می‌شود و هدایای شکلاتی از هدایای مرسوم در این روزند. در کشورهای اروپایی و آمریکایی دادن شکلات به عنوان هدیه روز ولنتاین از شهرت خاصی برخوردار است. تزئین شکلات و پختن انواع آن نیز از آداب این روز به شمار می‌رود.

در دیگر فرهنگ‌ها:

برخی بر آنند که ولنتاین فراتر از سنتی غربی است که پیش از این در بسیاری کشورهای جهان بوده‌است. مثلا در کشور چین، روزی مشابه ولنتاین است که «شب هفت‌ها» نامیده می‌شود و برابر با افسانه‌ای چینی، پسر گاوچران و دختر بافنده، در هفتمین روز هفتمین ماه از تقویم قمری در آسمان با یکدیگر ملاقات کرده اند. روایتی دیگر از این روز با اندکی تفاوت نسبت به چین، در ژاپن نیز موجود است که از آن به عنوان «تاناباتا» یاد می‌گردد و برابر با هفتم ژوئیه تقویم خورشیدی‌ست. در فرهنگ آذربایجان نیز «سونای گئجه سی» یعنی شب سونای را که برابر است با ۳۱ شهریور (آخرین روز تابستان) از طرف آذربایجانی‌ها به عنوان روز عشق گرامی میدارند، در این شب که خورشید و ماه در زاویه ۱۸۰ درجه رو در روی یکدیگر قرار می‌گیرند مانند دو عاشق دیگر روزهای سال را در پی هم می‌روند و بدینسان عشق آنان جاودانه می‌شود. در کشور مصر، روز عشق دیگری موجود است که برابر با ۴ نوامبر هر سال است. در کره جنوبی، در ۱۱ دسامبر هرسال، روزی تحت عنوان «روز پِپِرو» موجود است که در آن زوج‌های جوان هدایایی به یکدیگر تقدیم می‌کنند.

درفرهنگ ایران باستان، روز عشق و مهربانی همراه با برگزارى جشنى به پاس بزرگداشت این داده نیک اهورایی با سابقه بیش از سه هزارسال وجود داشته است که از جایگاه ویژه ای برخورداربوده است.

جالب است بدانید که این روز در تقویم جدید ایرانی دقیقا مصادف است با ۵ اسفند. این روز “سپندار مذگان” یا “اسفندار مذگان” نام دارد. فلسفه بزرگداشتن این روز به عنوان “روز عشق” این بوده است که در ایران باستان هر ماه را سی روز حساب می کردند و علاوه بر اینکه ماه ها اسم داشتند، هریک از روزهای ماه نیز اسمی داشتند.

روز اول : روز اهورا مزدا

روز دوم: روز بهمن (سلامت، اندیشه) که نخستین صفت خداوند است

روز سوم: اردیبهشت(بهترین راستی و پاکی) که از صفات خداوند است

روز چهارم: شهریور (شاهی و فرمانروایی آرمانی که خاص خداوند است) و روز پنجم: “سپندار مذ”
سپندارمذ لقب ملی زمین است. یعنی گستراننده، مقدس و فروتن.

زمین نماد عشق است چون با فروتنی، تواضع و گذشت به همه عشق می ورزد. زشت و زیبا را به یک چشم می نگرد و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان می دهد. به همین دلیل در فرهنگ باستان اسپندار مذگان را بعنوان نماد عشق می پنداشتند.

در هر ماه، یک بار، نام روز و ماه یکی می شده است که در همان روز که نامش با نام ماه مقارن می شد، جشنی ترتیب می دادند متناسب با نام آن روز و ماه. روز پنجم هر ماه سپندار مذ یا اسفندار مذ نام داشت که در ماه دوازدهم سال که آن هم اسفندار مذ نام داشت، جشنی با همین عنوان می گرفتند.

سپندار مذگان جشن زمین و گرامی داشت عشق است که هر دو در کنار هم معنا پیدا می کردند. در این روز زنان به شوهران خود با محبت هدیه می دادند. مردان نیز زنان و دختران را بر تخت شاهی نشانده، به آنها هدیه داده و از آنها اطاعت می کردند.

در فرهنگ و سنت مردم ایران باستان جشن و شادمانی یکی از جلوه های نیک زندگی بوده و شادمان زیستن برای همگان آرزو شده است.

با پژوهش در کتاب اوستا وفرهنگ ایران باستان و با بررسی سنت های ملی مردم این سرزمین در می یابیم که جشن های بسیاری از روزگاران دور در ایران وجود داشته است و نیاکان فرزانه ما همواره بر آن بودند تا جشن و شادمانی را گسترش دهند. به همین انگیزه جشن هایی را به مناسبت های گوناگون تاریخی ، ملی و دینی از خود به یادگار گذاشته اند.

پیشنهاد می شود برای گرامی داشت چنین روزی که چند  روز با جشن ولنتاین اروپایی نیز فاصله دارد به نام جایگاه عشق، به یاد بانوان ومادران و به پاسداری از زمین؛ جشن  داشته باشیم تا شکوه عشق و دلدادگی را جاودانه سازیم.