رمز و راز ماندگاری شب یلدا تا امروز چیست؟
«چند این شب و خاموشی؟وقت است که برخیزم
وین آتش خندان را با صبح برانگیزم
ای سایه! سحرخیزان دلواپس خورشیدند
زندان شب یلدا بگشایم و بگریزم»
هوشنگ ابتهاج-سایه
رمز و راز ماندگاری شب یلدا تا امروز چیست؟
در روزگاری که بسیاری از جشنهای قدیمی به دست فراموشی سپرده شده اند، چرا هنوز یلدا را جشن میگیریم؟
احتمالا عوامل زیر جزو مهمترین دلایل به یاد ماندن شب یلدا هستند:
– پیوند یلدا با طبیعت که با نظمی جاودانه هر سال تکرار می شود
– وابستگی این جشن طبیعی به شیوه زندگی و معیشت جامعه کشاورز و دهقان ایرانی
-استمرار بازتاب فرهنگ کهن ایرانی
جشن ها عموما در زمان قدسی(سرمدی) برگزار می شوند که در این بین جشن های فصلی مهمترین جشن ها هستند که نشان از رفتن زمان گذشته و آمدن زمانی نو دارند.
شب یلدا نوید مقدس بودن زمان تازه ای را می دهد که با باززایی خورشید و بلند شدن هر روز و کوتاه شدن شب های طبیعت سرد زمستان، همراه است.
به همین علت نقش شب یلدا در زندگی کشاورزان ایرانی بسیار نقش آفرین و مهم بوده است.
یلدا پیام آور بشارت هایی برای ایرانیان کشاورز بوده است:
– بشارت به زایش دوباره خورشید در این شب و بلند شدن روزها از پس آن و بالندگی و دیرمانی بیشتر خورشید در آسمان زمستان
– بشارت به تولد میترا( ایزد نجات بخش) در این شب
– بشارت به دمیدن سپیده صبح «خرم روز» در ماه موسوم به دی، خداوندگار آفریننده، به نشانه آوردن برابری و برادری برای همه مردم در طبقات اجتماعی مختلف و بهره مند کردن همگان از مائده های خوان مبارک یلدا
اسطوره های مربوط به یلدا شمار زیادی از حقایق و وقایع سرپوشیده و ناشناخته تاریخی–دینی در فرهنگ ایران را نمایش میدهد و رمزگشایی این روایت های اسطوره ای- آیینی آشکارکننده پاره ای از رازهای نهفته در دل تاریخ جهان است.
یکی از مهمترین این رازها، درآمیختگی و همانندی میلاد و ظهور ایزدمهر و میلاد عیسی مسیح و یگانگی و همسانی ساختار و جلوه هایی از مراسم جشن یلدا و عید کریسمس با یکدیگر و تقارن آنها با باززایی خورشید، نماد ایزد مهر است.
